Djetinstvo obiljezeno sedmom umjetnosti
Zadnji film upravo preminulog francuskog cineaste Alaina Resnea “Voliti, piti i pjevati” ce zapoceti s prikazivanjem u europskim kino dvoranama 26 ozujka. Djelo je nagradjeno “Srebrenim medvjedom”- priznanjem Alfreda Bauera, na proslomjesecnom Berlinaleu. Autor cuvenog ostvarenja “Hirosima, ljubavi moja” ili “Poznajemo pjesmu”, umro je proslog weekenda u Parizu, okruzen obitelji. Prije dvije nedjelje je proveo nekoliko dana u Americkoj bolnici u predgradju Neuilly, pripremajuci novi film nadahnut britanskom predstavom Alana Ayckbourna “Dolazenja i odlazenja”!
Rodjen 1922 godine u Vannesu u apotekarskoj obitelji, studirao je kod jezuita u Saint François Xavieru. Gledajuci pejzaze Morbihana, slusajuci bretonske legende, posvecivao je vrijeme crtanim romanima pa popularnim feljtonima, poput Harry Dicksona.Sedma umjetnost je rano usla u rediteljev djecacki zivot : sa 13 godina je u Nantesu, kupio prvu kameru i sam se kultivirao. Nije polozio maturu ali je s uspjehom usao u cuveni pariski IDHEC, najpoznatiju starokontinetalnu skolu filma, odmah po njezinom osnutku, 1943 godine. U okupiranom Parizu se bavio fotografijom i posjecivao Kinoteku te cuveni Studio 28, odusevljen Guitryjem, Feuilledeom i Cocteauom.
Nakon rata Resnais se druzi sa Chrisom Markerom, André Bazinom, Gérardom Philipeom i Danielle Delorme, grupi bliskoj THN-u Jean Vilar, gdje je Agnes Varda bila fotografkinja. Prvi filmovi su umjetnicke serije portreta : “Van Gogh”, “Guernica”, “Kipovi takodjer umiru”. Svi ostaju modeli estetske analize i emocionalne efikasnosti- sudeci po misljenju Jeana Loupa Passeka, poznatog kriticara poljskog porijekla i direktora brojnih institucija. Resnais je bio i asistent Nicole Vérdès a montirao je i uradke Agnès Varde i ostvarivao brojne, specijalne efekte. U to doba reditelj je htio biti montazer jer je posebno nadaren za tu disciplinu, sto je u srcu sedme umjetnosti.”Resnais je drugi svjetski montazer, odmah nakon Eisensteina” napisao je Jean Luc Godard analizirajuci djelo “Pjev sirene” iz 1958 godine, kratkometrzni film od 14 minuta o plasticnim matrijama, magistrano sastavljen iz 100 planova sto izgledaju kao jedan”!
Film je kolektivna kreacija
Resnais sebe nije smatrao autorom nego je na film gledao kao na kolektivnu kreaciju “umjetnosti iz ateljea”, smatrajuci da treba imati istovremeni interes za stvaranje od strane scenariste, tehnicara, i glumaca.
U sestom desetljecu proslog stoljeca se afirmirao kao strasni cineast formalnih izrazavanja, potpisavsi djela o tragedijama epohe. Zapoceo je 1955 godine sa ostvarenjem “Noc i magla” po tekstu Jean Cayrol. Godinu kasije snima remek djelo “Hirosima, ljubavi moja” sto povezuje njemacku okupaciju Francuske s atomskom bombom u Japanu, mijesauci ljubavni lirizam para, koji je zamislila Marguerite Duras.
Proslost, zamisljena ili stvarna, tendecije drustva i ogledala luksuznog palacea filma “Prosle godine u Marienbadu” su avatari, predstavljenom publici 1961 godine, kao najestetsko rediteljevo djelo sa referencama nijemog filma. Politicku pozadinu je uzeo kao bazu ostvarenja filma “Muriel ili vrijeme povratka” iz 1963 o ratu u Alziru. “Rat je zavrsen” snimljen tri godine kasnije, imao je za temu fantome civilnog rata u Spanjolskoj, sto su se uplitali u stope Yvesa Montanda.”Stavisky”, projiciran 1974 godine je istinska, posmrtna sinfonija sa pomalo dosadnim i beznadnim Belmondom. Nakon Cayrol, Resnais uzima za scenaristu poznatog spanjolskog pisca Jorgea Sempruna. Na snimanjima je prisutna Florence Malraux, kcerka cuvenog Andréa, koju je cineast ozenio, nakon sto mu je bila asistentica.
Diskretan o svom osobnom postojanju, Resnais ga je povezivao sa poslom. Skript Sylvette Baudot i dekorater Jacques Sanlier su ga pratili gotovo cijelu karijeru. Redateljeva druga obitelj su bili glumci Sabine Azéma, Pierre Arditi i André Dussollier.
Filmovi “Volim te, volim te” iz 1968, “Providencija” iz 1975 ili “Ujak iz Amerike”, snimljen 1980 godine su izrazili cineastovu naklonost ka znanstvenim eksperimentima. “Resnais je snimao mekanizme ljudskog ponasanja” izjavio je profesor Henri Leborit.Nakon ostvarenja “Zivot je roman” iz 1982 godine, na cijoj je dekoraciji i scenografiji radio Enki Bilal, autor crtanih romana i reditelj, porijeklom iz Ljubuskog, Resnais je ostvario kao zapanjujucu refleksiju o obrazovanju i utopiji. Slijedeci opus nazvan “Zivot do smrti” je meditacija o zagrobnom postojanju, iako je cineast volio podvuci “Ja sam misticni ateist”! Zatim ponovo prelazi na stare strasti : glazbenu komediju, teatar ili crtane romane pa snima dopadljivi “Mélo”, prema Bernsteinu sa vec pomenutim, glumackim triom i zeni glzvnu glumicu. Djelima “I Want Go Home”, “Smoking/No Smoking” ili “Znamo melodiju” pokazao je da nitko nije umio bolje od njega, spojiti znanstvenu i popularnu kulturu.
Zadnje ostavrenje “Voliti, piti i pjevati” je snimao u studijima pariskog predgradja Plaine Saint Denis. Film ce se projicirati u europskim kino dvoranama od kraja mjeseca.Resnais nije isao u njemacku metropolu ali je poslao cjelokupnu umjetnicku i tehnicku ekipu, sa producentom Jeanom Louisom Livim, necakom Yvesa Montanda. Prilikom dodjele “Srebrenog medvjeda”, flm je okarakteriziran kao “Djelo sto otvara nove perspektive sedmoj umjetnosti i pruza inovirajucu estetsku viziju”, poput cijele karijere Alaina Resnaisa.