Danas se u Bosni i Hercegovini obilježava Dan džamija u spomen na rušenje 613 džamija tokom rata u BiH 1992.-1995. godine. Ovaj dan se obilježava 7. maja jer je tog danaa srušena džamija Ferhadija u Banjoj Luci.
Osim 613 džamija, tokom rata u Bosni i Hercergovini srušeno je 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata. Na teritoriji pod kontrolom Vojske Republike Srpske srušene su 534 džamije, a na teritoriji koju je kontroliralo Hrvatsko vijeće odbrane 80 džamija.
U Bosni i Hercegovini je za vrijeme rata 1992-1995. godine uništeno ili oštećeno više od 80 posto od 1.144 džamije, koliko ih je bilo prije 1992. godine.
Ef. Kozlić: Dan džamija je opomena i poziv da se okrenemo budućnosti
Muftija banjalučki Osman ef. Kozlić ukazao je da se 7. maj obilježava kao Dan džamija kao opomena da se više nikada ne dogodi 1993. godina i rušenje banjalučke džamije Ferhadije, ali i isti datum 2001. godine kada je u nacionalističkom divljanju spriječeno postavljanje kamena temljca za njenu obnovu.
“To bi trebalo da bude poruka i podsjećanje da ono što se desilo, više nikada ne dogodi. Ukoliko ne budemo stalno govorili i podsjećali na ono što se dogodilo, bojim se da se to može ponoviti”, rekao je ef. Kozlić.
Zato je, dodao je, važno da se o tome govori, ali i da se istovremeno okrenemo budućnosti i izgradnji mostova, boljih odnosa, razumijevanja i tolerancije.
“I na otvaranju obnovljene Ferhadije sam kazao misao Meše Selimovića: “Ne smije nas boliti samo kada nas nešto pogodi, u našoj porodici”. Sve dok nas sve isto ne bude bolilo i to kada je oštećen neki hram, crkva, sinogoga, ne možemo se nadati dobru. I kada nedaća pogodi nekoga drugog ko nije moje nacije, naroda, ako me to ne boli i ne natjera da budem aktivan, to nije dobro”, naglasio je Kozlić.
I na okruglom stolu o temu “Džemat, status i izazovi”, danas u banjalučkom muftijstvu, kako je naglasio, prisjećaju se 7. maja 1993. godine kada je porušena banjalučka džamija Ferhadija.
Nisu obnovljani svi objekti
Efendija Kozlić je naglasio da još uvijek, nažalost, nisu obnovljeni svi vjerski objekti, uključujući i banjalučku Arnaudiju, koja bi trebalo da bude ponovo izgrađena u naredne dvije godine.
“Još nekoliko džamija trebamo završiti i svečano otvoriti”, dodao je muftija banjalučki ističući da je obnova vjerskih objekata značajna za život vjernika svih konfesija.
Ukazuje i da ništa nije isto nakon 7. maja 2016. i svečanog otvaranja obnovljene Ferhadije u Banjoj Luci.
“Samo otvaranje Ferhadije, koja nas i okuplja svakog 7. maja, bilo je veoma značajno ne samo za BiH, već i cijeli region. Ovi objekti ne samo da okupljaju vjernike, već i sve druge, koji žele da ih obiđu i kao spomenike kulture”, ukazao je on.
Istakao je i da je važno da se okrenemo ljudima, koji će posjećivati i boraviti u obnovljenim vjerskim objektima.
“Ako se nakon ovoga ne okrenemo izgradnji društva, pravedne zajednice, bojim se da za našu djecu nema budućnosti”, upozorio je muftija Kozlić ukazujući na važnost izgradnje boljih odnosa među narodima, ali religijskim zajednicama, koje treba da nas spajaju.
Ferhadija
Ferhat-pašina džamija (Ferhadija) nalazi se u Banjoj Luci i spada u sami vrh najstarijih džamija u Bosni i Hercegovini. Izgrađena je 1579. godine u klasičnom otomanskom stilu i predstavlja jedno od najuspješnijih arhitektonskih ostvarenja bosanske arhitekture 16. vijeka.
Ferhadija je uvrštena u kulturnu baštinu Bosne i Hercegovine 1950. godine, a kasnije je bila uvrštena na listi spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u. Ferhadija je odlukom Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Kao dio sprovođenja politike etničkog čiščenja Bošnjaka sa područja koja su bila pod kontrolom srpskih vojnih snaga Ferhadija je srušena 7. maja 1993. godine. Islamska zajednica Bosne i Hercegovine je 2001. godine dobila urbanističku saglasnost za ponovnu izgradnju džamije. Ipak pri polaganju kamena temeljca 7. maja 2001. godine srpski nacionalisti organizirali su proteste. Demonstranti su kamenovali prisutne na polaganju kamena temeljca, a tom prilikom ubijen je Murat Badić, dok su brojni drugi zadobili povrede.
Rekonstrukcija Ferhadije je trajala nekoliko godina da bi svečano bila otvorena 7. maja 2016. godine.