Ko je tražio provedbu referenduma: Više od dva miliona građana glasalo za suverenu BiH

Rahmetli predsjednik Alija Izetbegović tokom glasanja na referendumu

Briselskom Deklaracijom o Jugoslaviji od 17. decembra 1991., na osnovu preporuka međunarodne Arbitražne komisije, kojom je predsjedavao Francuz Robert Badinter (Robert Badinteur),

konstatirana je disolucija SFRJ i tadašnje republike su pozvane da se do 23. decembra 1991. izjasne o nezavisnosti. Republike su dobile obećanja da će do 15. januara biti i međunarodno priznate. 

Skupštinska odluka 

Bosna i Hercegovina blagovremeno je podnijela prijavu i odgovorila na upitnik Arbitražne komisije, a do tog vremena bio je pripremljen i radni tekst nacrta ustava Republike BiH.

No, 15. januara 1992. objavljen je izvještaj Badinterove Arbitražne komisije, u kojem je konstituiranje Bosne i Hercegovine kao suverene i nezavisne države uvjetovano još jedino referendumom njenih građana, jer su ostali uvjeti iz decembarske Deklaracije Evropske zajednice bili ispunjeni.

Na osnovu toga, Skupština Bosne i Hercegovine, u skladu s Ustavom, 26. januara 1992. donijela je Odluku o raspisivanju referenduma o budućem statusu Republike.

Referendum o nezavisnosti BiH održan je 29. februara i 1. marta 1992. Referendumsko pitanje glasilo je: “Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana, naroda BiH – Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?”

Velika izlaznost 

Na glasanje je izašlo 64,31 posto birača s pravom glasa, a za suverenost BiH glasalo je njih 99,44 posto, čime je BiH dobila nezavisnost. U brojkama, to znači da je glasalo 2.073.568 građana, a samo njih 6.073 bila su protiv. 

Na referendumu je bilo angažirano 2.500 posmatrača. U općinama koje su bile pod kontrolom Srpske demokratske stranke (SDS), koja je na sve načine opstruirala održavanje referenduma, glasanje nije moglo biti održano, pa su biračka mjesta otvarana u najbližim mjestima u kojima su građani mogli na miru ispuniti svoju građansku dužnost. 

Agresija na BiH 

Zemlje Evropske zajednice priznale su Bosnu i Hercegovinu 6. aprila 1992., ali tada je istovremeno počela i najkrvavija agresija na jednu zemlju nakon Drugog svjetskog rata, koju su Evropa i ostatak svijeta posmatrali skrštenih ruku naredne četiri godine.